بررسی سن مسئولیت کیفری در فقه و حقوق موضوعه

سن مسئولیت کیفری(سنی که بتوان فرد را واجد مسئولیت کیفری تام دانست و او را در صورت ارتکاب جرم، مجازات نمود) یکی از مسائل مهم حقوق جزا و از جمله مسائل زیر بنایی بسیاری از احکام جزایی میباشدکه مورد نقد و اعتراض صاحبنظران حقوق قرار گرفته و مورد اختلاف بین فقهای بزرگ میباشد. این پژوهش، ضمن توضیحاتی راجع به مسئولیت کیفری و شرایط تحقق آن، به بررسی اقسام سن مسئولیت کیفری(نسبی و تام) و مجازات و مسئولیت اطفال و نوجوانان در فقه امامیه و حقوق جزای کشور(قوانین قبل و بعد از انقلاب اسلامی) پرداخته است. همچنین، قانون مجازات فعلی کشور مورد انتقاد قرارگرفته و لایحه جدید قانون مجازات اسلامی در این زمینه بررسی شده است. از این رو، میبایست قانونگذار مطابق با موازین شرعی و در نظر گرفتن شرایط اطفال، سنی را به عنوان حداقل سن عدم مسئولیت کیفری و سنی را نیز برای اعمال مسئولیت نسبی بر اطفال مرتکب جرم، متناسب با جرم ارتکابی، قوه و توانایی مجرم و قدرت تشخیص و تمییز او و آنچه را که صلاح و مصلحت اقتضا می کند تعیین نماید. همچنین، باید برای تعیین سن مسئولیت تام کیفری غیر از رسیدن به بلوغ جنسی، رسیدن به رشد فکری(جزایی) و یا احراز آن را درنظر بگیرد، زیرا برای مسئول دانستن شخص و اِعمال مجازات تام بر او لازم است که شخص، ماهیّت عمل ارتکابی و نتیجه آن را درک کند.